Σ΄ ένα κόσμο χωρίς μαγεία, χωρίς πίστη, χωρίς ελπίδα, χωρίς θεό και μοναδική αλήθεια, σε ένα κόσμο χαώδη και κατακερματισμένο, πώς μπορεί η ιστορία να είναι ή να φαντάζει επική; Ούτε και να καμώνεται μπορεί. Στη νεότητά της η ιστορία υπήρξε επική. Τώρα όμως στην ωριμότητά της δεν μπορεί παρά να είναι ειρωνική, σαρκαστική, σχετικιστική, τραγική. Ίσως οι επικοί τρόποι να ξανακάνουν την εμφάνισή τους στη σκηνή της ιστοριογραφίας όταν φουσκώσουν και πάλι τα πανιά των οραματισμών και το ποτάμι της δικαιοσύνης κυλήσει ορμητικό, όταν οι άνθρωποι πιστέψουν στις δυνάμεις τους και εκφράσουν τη συλλογική σκέψη και δημιουργικότητά τους, όταν κατορθώσουν να λυτρωθούν από το άγος και το άχθος του παρελθόντος, όταν η ουτοπία αρχίσει να θαμποχαράζει.



«Η ιστορία μπορεί να μας βοηθήσει. Μπορεί, επίσης, να είναι πολύ επικίνδυνη. Είναι περισσότερο σώφρον να αντιμετωπίζουμε την ιστορία όχι ως σωρό νεκρών φύλλων ή συλλογή σκονισμένων έργων τέχνης, αλλά ως μικρή λίμνη, μερικές φορές ευεργετική, συχνά θειούχο, που, χωμένη κάτω από το παρόν, διαμορφώνει σιωπηλά τους θεσμούς μας, τον τρόπο που σκεπτόμαστε, το τι μας αρέσει και τι δεν μας αρέσει. Απευθυνόμαστε σε αυτήν [....] για επιβεβαίωση, για να πάρουμε μαθήματα και πληροφορίες. Η επιβεβαίωση, είτε πρόκειται για προσδιορισμό της ταυτότητας ομάδων, για αιτήματα ή για δικαίωση, σχεδόν πάντοτε προκύπτει από τη χρήση του παρελθόντος. [...] Το παρελθόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν για όλα τα πράγματα που θέλουμε να κάνουμε στο παρόν. Κάνουμε κακή χρήση του όταν δημιουργούμε ψέματα για το παρελθόν ή γράφουμε την ιστορία με τρόπο που να παρουσιάζεται μόνο η δική μας άποψη».

Margaret Macmillan, Χρήση και κατάχρηση της ιστορίας, μετάφραση Μίνα Καρδαμίτσα – Ψυχογιού, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2012, 11 [πρώτη έκδοση στην αγγλική γλώσσα 2009]


«Σ’ έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες η ιστοριογραφία μπορεί να κινηθεί προς απρόβλεπτες κατευθύνσεις». Georg Iggers.


«Προχωρήστε και να ξέρετε ότι σ’ ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον θα ανοίξουν και πάλι οι πλατιοί δρόμοι μέσα από τους οποίους θα βαδίσει ο ελεύθερος άνθρωπος για να χτίσει μια καλύτερη κοινωνία». Σαλβαδόρ Αλιέντε.


«Ο θάνατος ταιριάζει στα μουσεία. Σε όλα τα μουσεία, όχι μόνο σ’ ένα Μουσείο Πολέμου. Κάθε έκθεση –πίνακες, γλυπτά, αντικείμενα, μηχανήματα- είναι μια νεκρή φύση και οι άνθρωποι που συνωστίζονται στις αίθουσες, γεμίζοντάς τες και αδειάζοντάς τες σαν σκιές, εξασκούνται στη μελλοντική οριστική διαμονή τους στο μεγάλο Μουσείο της ανθρωπότητας, του κόσμου, όπου ο καθένας είναι μια νεκρή φύση. Πρόσωπα σαν φρούτα που κόπηκαν από το δέντρο και τοποθετήθηκαν γερτά πάνω σ’ ένα πιάτο».

Κλαούντιο Μάγκρις, Υπόθεση αρχείου, μετάφραση-σημειώσεις Άννα Παπασταύρου, Καστανιώτη, Αθήνα 2017, 10


O τίτλος "Der Doppelgänger" στο οικείο lieder δόθηκε από τον Schubert. Στο βιβλίο του Heine's Buch der Lieder (1827) το σχετικό ποίημα είναι άτιτλο, προκαλώντας στο τέλος μια έκπληξη.

Γερμανικό πρωτότυπο

Still ist die Nacht, es ruhen die Gassen,
In diesem Hause wohnte mein Schatz;
Sie hat schon längst die Stadt verlassen,
Doch steht noch das Haus auf demselben Platz.

Da steht auch ein Mensch und starrt in die Höhe,
Und ringt die Hände, vor Schmerzensgewalt;
Mir graust es, wenn ich sein Antlitz sehe, -
Der Mond zeigt mir meine eigne Gestalt.

Du Doppelgänger! du bleicher Geselle!
Was äffst du nach mein Liebesleid,
Das mich gequält auf dieser Stelle,
So manche Nacht, in alter Zeit?



Αγγλική μετάφραση

The night is quiet, the streets are calm,
In this house my beloved once lived:
She has long since left the town,
But the house still stands, here in the same place.

A man stands there also and looks to the sky,
And wrings his hands, overwhelmed by pain:
I am terrified – when I see his face,
The moon shows me my own form!

O you Doppelgänger! you pale comrade!
Why do you ape the pain of my love
Which tormented me upon this spot
So many a night, so long ago?


«Ούτε η αυταπάτη, ούτε η απάτη, ούτε το ψέμα λείπουν από την πανεπιστημιακή και επιστημονική ζωή».


Πιερ Βιντάλ-Νακέ

Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2015

Nέο Βιβλίο


ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ, ΤΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ


Το κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα της νέας αυτής συμπληρωμένης, σημαντικά επαυξημένης και αναθεωρημένης έκδοσης αφορά το γεγονός ότι, χωρίς να μεταβληθεί η θεωρητική βάση του προβληματισμού, διευρύνθηκε κατά πολύ το φάσμα των αναζητήσεων προς την κατεύθυνση της εστιασμένης εκπαιδευτικής έρευνας. Ταυτόχρονα, αναπτύχθηκαν ειδικά και πολυδιάστατα σχέδια εργασίας. Πρόκειται, όπως πιστεύουμε, για καινοτόμες διδακτικές εφαρμογές με τις οποίες επιχειρείται να γεφυρωθεί η μεγάλη απόσταση ανάμεσα, αφενός μεν, στις καλές προθέσεις των ευαισθητοποιημένων και καταρτισμένων εκπαιδευτικών, τον οραματισμό και τις διεθνείς εξελίξεις στο πεδίο της ιστορικής μάθησης, αφετέρου δε, στις αντιστάσεις που προβάλλει η καθημερινότητα του σχολείου, ο διάχυτος κομφορμισμός, οι ανεπαρκείς υποδομές, οι ανελαστικές δομές και οι εκπαιδευτικές πολιτικές, όπως επίσης η επιδεινούμενη οικονομική κρίση και το συντηρητικοποιημένο κοινωνικο-πολιτικό περιβάλλον. 

Έχοντας αποφασίσει να συντονίσουμε τις διανοητικές δυνάμεις μας ώστε να συγκροτήσουμε ένα ισχυρό κέντρο παραγωγής καινοτόμου και ριζοσπαστικής γνώσης στον χώρο της ιστορικής εκπαίδευσης, ευελπιστούμε ότι και αυτό το βιβλίο, καρπός μακροχρόνιας προσπάθειας, θα αποτελέσει ένα ακόμα εργαλείο αυτογνωσίας, επιμόρφωσης και χειραφέτησης στην εργαλειοθήκη της μαχόμενης εκπαιδευτικής κοινότητας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΑΤΣΩΤΗΣ
Το σχολείο απέναντι στο επίμαχο ιστορικό γεγονός και το τραύμα
1. Θεωρητικό πλαίσιο
2. Διδακτικές προσεγγίσεις:
Η αντιπαράθεση στην καρδιά της ιστορικής εκπαίδευσης
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΜΑΥΡΟΣΚΟΥΦΗΣ
Συγκρουσιακά θέματα και επίλυση προβλημάτων στο μάθημα της Ιστορίας
1. Η διδασκαλία συγκρουσιακών θεμάτων: επιστημολογικό πλαίσιο, παιδαγωγικές - διδακτικές διαστάσεις και εφαρμογές
2. Διδασκαλία και μάθηση με βάση τη μέθοδο επίλυσης προβλημάτων
3. Δύο σκιαγραφήματα εφαρμογών στο μάθημα της Ιστορίας
ΕΛΛΗ ΛΕΜΟΝΙΔΟΥ
Επίμαχα ή συγκρουσιακά ζητήματα στο μάθημα της Ιστορίας στη Γαλλία
Εισαγωγικά
1. Θεωρητικό πλαίσιο
2. Αποτίμηση της γαλλικής εμπειρίας στο επίπεδο των εφαρμογών
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΜΑΥΡΟΣΚΟΥΦΗΣ
Το άξενο παρόν ενός άφαντου παρελθόντος: Έλληνες Εβραίοι και ιστορική μνήμη
1. Εισαγωγή
2. Το ζήτημα της ιστορικής μνήμης και της ιστορικής συνείδησης
3. Μνήμη, λήθη, ιστορική εκπαίδευση και Έλληνες Εβραίοι
4. Η εμπειρική έρευνα
5. Γενικά συμπεράσματα
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΜΑΥΡΟΣΚΟΥΦΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ
Απόψεις και στάσεις φοιτητών για τη διδασκαλία των συγκρουσιακών θεμάτων στο μάθημα της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
1. Συμβολικοί πόλεμοι για την ιστορία και τη μνήμη
2. Ιστορική επιστήμη, επίμαχα γεγονότα, συγκρουσιακές αναγνώσεις και ελευθερία της έρευνας
3. Στόχοι και μέθοδος της έρευνας
4. Αποτελέσματα
5. Συμπεράσματα
ΖΕΤΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
Διδακτικές προσεγγίσεις σε επίμαχα και τραυματικά γεγονότα: Η Σφαγή του Διστόμου
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΔΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΠΡΕΝΤΑΝΟΥ, ΖΕΤΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΑΚΚΑ
«Έρημη χώρα»; Ελλάδα 1946-49
1. Μορφές του ιστορικού κακού: η πολυμορφία της βίας και τα αίτιά της
2. Η βία στα σχολικά βιβλία Ιστορίας
3. Προσεγγίζοντας την Ιστορία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Εισαγωγικές επισημάνσεις
4. Βιωματικά εργαστήρια. Σπάζοντας τη σιωπή:
Η διδασκαλία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου ως βιωματική εμπειρία
5. Η «γυμνή ζωή» των γυναικών πολιτικών κρατουμένων
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Αναρτήθηκε από στις Δεν υπάρχουν σχόλια:
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)