Σ΄ ένα κόσμο χωρίς μαγεία, χωρίς πίστη, χωρίς ελπίδα, χωρίς θεό και μοναδική αλήθεια, σε ένα κόσμο χαώδη και κατακερματισμένο, πώς μπορεί η ιστορία να είναι ή να φαντάζει επική; Ούτε και να καμώνεται μπορεί. Στη νεότητά της η ιστορία υπήρξε επική. Τώρα όμως στην ωριμότητά της δεν μπορεί παρά να είναι ειρωνική, σαρκαστική, σχετικιστική, τραγική. Ίσως οι επικοί τρόποι να ξανακάνουν την εμφάνισή τους στη σκηνή της ιστοριογραφίας όταν φουσκώσουν και πάλι τα πανιά των οραματισμών και το ποτάμι της δικαιοσύνης κυλήσει ορμητικό, όταν οι άνθρωποι πιστέψουν στις δυνάμεις τους και εκφράσουν τη συλλογική σκέψη και δημιουργικότητά τους, όταν κατορθώσουν να λυτρωθούν από το άγος και το άχθος του παρελθόντος, όταν η ουτοπία αρχίσει να θαμποχαράζει.



«Η ιστορία μπορεί να μας βοηθήσει. Μπορεί, επίσης, να είναι πολύ επικίνδυνη. Είναι περισσότερο σώφρον να αντιμετωπίζουμε την ιστορία όχι ως σωρό νεκρών φύλλων ή συλλογή σκονισμένων έργων τέχνης, αλλά ως μικρή λίμνη, μερικές φορές ευεργετική, συχνά θειούχο, που, χωμένη κάτω από το παρόν, διαμορφώνει σιωπηλά τους θεσμούς μας, τον τρόπο που σκεπτόμαστε, το τι μας αρέσει και τι δεν μας αρέσει. Απευθυνόμαστε σε αυτήν [....] για επιβεβαίωση, για να πάρουμε μαθήματα και πληροφορίες. Η επιβεβαίωση, είτε πρόκειται για προσδιορισμό της ταυτότητας ομάδων, για αιτήματα ή για δικαίωση, σχεδόν πάντοτε προκύπτει από τη χρήση του παρελθόντος. [...] Το παρελθόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν για όλα τα πράγματα που θέλουμε να κάνουμε στο παρόν. Κάνουμε κακή χρήση του όταν δημιουργούμε ψέματα για το παρελθόν ή γράφουμε την ιστορία με τρόπο που να παρουσιάζεται μόνο η δική μας άποψη».

Margaret Macmillan, Χρήση και κατάχρηση της ιστορίας, μετάφραση Μίνα Καρδαμίτσα – Ψυχογιού, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2012, 11 [πρώτη έκδοση στην αγγλική γλώσσα 2009]


«Σ’ έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες η ιστοριογραφία μπορεί να κινηθεί προς απρόβλεπτες κατευθύνσεις». Georg Iggers.


«Προχωρήστε και να ξέρετε ότι σ’ ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον θα ανοίξουν και πάλι οι πλατιοί δρόμοι μέσα από τους οποίους θα βαδίσει ο ελεύθερος άνθρωπος για να χτίσει μια καλύτερη κοινωνία». Σαλβαδόρ Αλιέντε.


«Ο θάνατος ταιριάζει στα μουσεία. Σε όλα τα μουσεία, όχι μόνο σ’ ένα Μουσείο Πολέμου. Κάθε έκθεση –πίνακες, γλυπτά, αντικείμενα, μηχανήματα- είναι μια νεκρή φύση και οι άνθρωποι που συνωστίζονται στις αίθουσες, γεμίζοντάς τες και αδειάζοντάς τες σαν σκιές, εξασκούνται στη μελλοντική οριστική διαμονή τους στο μεγάλο Μουσείο της ανθρωπότητας, του κόσμου, όπου ο καθένας είναι μια νεκρή φύση. Πρόσωπα σαν φρούτα που κόπηκαν από το δέντρο και τοποθετήθηκαν γερτά πάνω σ’ ένα πιάτο».

Κλαούντιο Μάγκρις, Υπόθεση αρχείου, μετάφραση-σημειώσεις Άννα Παπασταύρου, Καστανιώτη, Αθήνα 2017, 10


O τίτλος "Der Doppelgänger" στο οικείο lieder δόθηκε από τον Schubert. Στο βιβλίο του Heine's Buch der Lieder (1827) το σχετικό ποίημα είναι άτιτλο, προκαλώντας στο τέλος μια έκπληξη.

Γερμανικό πρωτότυπο

Still ist die Nacht, es ruhen die Gassen,
In diesem Hause wohnte mein Schatz;
Sie hat schon längst die Stadt verlassen,
Doch steht noch das Haus auf demselben Platz.

Da steht auch ein Mensch und starrt in die Höhe,
Und ringt die Hände, vor Schmerzensgewalt;
Mir graust es, wenn ich sein Antlitz sehe, -
Der Mond zeigt mir meine eigne Gestalt.

Du Doppelgänger! du bleicher Geselle!
Was äffst du nach mein Liebesleid,
Das mich gequält auf dieser Stelle,
So manche Nacht, in alter Zeit?



Αγγλική μετάφραση

The night is quiet, the streets are calm,
In this house my beloved once lived:
She has long since left the town,
But the house still stands, here in the same place.

A man stands there also and looks to the sky,
And wrings his hands, overwhelmed by pain:
I am terrified – when I see his face,
The moon shows me my own form!

O you Doppelgänger! you pale comrade!
Why do you ape the pain of my love
Which tormented me upon this spot
So many a night, so long ago?


«Ούτε η αυταπάτη, ούτε η απάτη, ούτε το ψέμα λείπουν από την πανεπιστημιακή και επιστημονική ζωή».


Πιερ Βιντάλ-Νακέ

Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2012

Τρία όμορφα εβραϊκά τραγούδια



1) Tumbalalaika : Ένα παλιό ερωτικό τραγούδι των Εβραίων της Ρωσίας στην γερμανo-εβραϊκή διάλεκτο Yiddish. H λέξη "Tuml" στην διάλεκτο Yiddish σημαίνει θόρυβος ενώ  λέξη "balalaika" αναφέρεται στο γνωστό ρώσικο έγχορδο όργανο.



Ακούστε το εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=9fLIDcmVeqI  



Στίχοι στην Yiddish 


שטײט אַ בחור און ער טראַכט,

(או: שטײט אַ בחור, שטײט און טראַכט)

טראַכט און טראַכט אַ גאַנצע נאַכט:

וועמען צו נעמען און ניט פֿאַרשעמען,
וועמען צו נעמען און ניט פֿאַרשעמען?


טום־באַלאַ, טום־באַלאַ, טום־באַלאַלײַקע

טום־באַלאַ, טום־באַלאַ, טום־באַלאַלײַקע

טום־באַלאַלײַקע, שפּיל באַלאַלײַקע,

טום־באַלאַלײַקע, פֿריילעך זאָל זײַן!
(או: שפּיל באַלאַלײַקע, פֿריילעך זאָל זײַן!)


מיידל, מיידל, כ'וויל בײַ דיר פֿרעגן:

וואָס קען וואַקסן, וואַקסן אָן רעגן?

וואָס קען ברענען און ניט אויפֿהערן?

וואָס קען בענקען, וויינען אָן טרערן?



טום־באַלאַלײַ, טום־באַלאַלײַ...

נאַרישער בחור, וואָס דאַרפֿסטו פֿרעגן?
אַ שטיין קען וואַקסן, וואַקסן אָן רעגן,

ליבע קען ברענען און ניט אויפֿהערן,

אַ האַרץ קען בענקען, וויינען אָן טרערן!




טום־באַלאַלײַ, טום־באַלאַלײַ...

וואָס איז העכער פֿון אַ הויז?

וואָס איז פֿלינקער פֿון אַ מויז?

וואָס איז טיפֿער פֿון אַ קוואַל?

וואָס איז ביטער, ביטערער ווי גאַל?

וואָס איז ביטער, ביטערער ווי גאַל?


טום־באַלאַלײַ, טום־באַלאַלײַ...
אַ קוימען איז העכער פֿון אַ הויז,

אַ קאַץ איז פֿלינקער פֿון אַ מויז,

די תתּורה איז טיפֿער פֿון אַ קוואַל,

דער טויט איז ביטער, ביטערער ווי גאַל!

טום־באַלאַלײַ, טום־באַלאַלײַ...




Ελεύθερη μετάφραση στα αγγλικά


A young lad stands, and he thinks

Thinks and thinks the whole night through

Whom to take and not to shame

Whom to take and not to shame
Tumbala, Tumbala, Tumbalalaika

Tumbala, Tumbala, Tumbalalaika

Tumbalalaika, strum balalaika

Tumbalalaika, may we be happy
Girl, girl, I want to ask of you

What can grow, grow without rain?

What can burn and never end?

What can yearn, cry without tears?
Foolish lad, why do you have to ask?

A stone can grow, grow without rain

Love can burn and never end

A heart can yearn, cry without tears
What is higher than a house?

What is swifter than a mouse?

What is deeper than a well?

What is bitter, more bitter than gall?

A chimney is higher than a house

A cat is swifter than a mouse

The Torah is deeper than a well
Death is bitter, more bitter than gall








2) Donna donna: Ένα τραγούδι στην εβραϊκή διάλεκτο Yiddish, προερχόμενο από θεατρικό έργο στο οποίο ένα μικρό μοσχάρι οδηγείται στον τόπο της θυσίας του. 



                            Ακούστε το εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=w_ekJBvhv58




Στίχοι στην Yiddish 


(דאנא! דאנא! דאנא!)

אויפן פירל ליגט דאָס קעלבל,

ליגט געבונדן מיט א שטריק,

הויך אין הימל פליט דאָס שװעלבל,
פרײט זיך, דרײט זיך הין און קריק.

לאכט דער װינט און קאָרן,

לאכט און לאכט און לאכט,

לאכט ער אָפּ א גאַנצן טאָג,
מיט אַ האלבער נאכט.

דאנא, דאנא, דאנא, דאנא,

דאנא, דאנא, דאנא, דאנא, דא,

דאנא, דאנא, דאנא, דאנא,
דאנא, דאנא, דאנא, דא.

שרײַט דאָס קעלבל, יאָגט דער פּויער,

װער־זשע הײסט דיך זײן א קאלב,

װאָלסט געקענט צו זײן אַ פויגל,
װאָלסט געקענט צו זײן א שװאַלב.
לאכט דער װינט און קאָרן ......

בידנע קעלבער טוט מען בינדן,

און מען שלעפּט זײ און מען שעכט,

װער עס האָט פליגל, פליט ארויפצו,
איז בײ קײנעם ניט קײן קנעכט.





Ελεύθερη μετάφραση στα αγγλικά



On a wagon bound and helpless

Lies a calf, who is doomed to die.

High above him flies a swallow
Soaring gaily through the sky.

The wind laughs in the cornfield

Laughs with all his might

Laughs and laughs the whole day through
And half way through the night

Dona, dona, dona, dona,

Dona, dona, dona, do,

Dona, dona, dona, dona,
Dona, dona, dona, do.

Now the calf is softly crying

"Tell me wind, why do you laugh?"

Why can’t I fly like the swallow
Why did I have to be a calf,
The wind laughs in the cornfield ...

Calves are born and soon are slaughtered

With no hope of being saved.

Only those with wing like swallow
Will not ever be enslaved.








3) Raxil: Σεφαραδίτικο τραγούδι από το δίσκο της Σαβίνας Γιαννάτου "Άνοιξη στη Σαλονίκη"




Ακούστε το εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=RmiCcpBpJFw









Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου