Σ΄ ένα κόσμο χωρίς μαγεία, χωρίς πίστη, χωρίς ελπίδα, χωρίς θεό και μοναδική αλήθεια, σε ένα κόσμο χαώδη και κατακερματισμένο, πώς μπορεί η ιστορία να είναι ή να φαντάζει επική; Ούτε και να καμώνεται μπορεί. Στη νεότητά της η ιστορία υπήρξε επική. Τώρα όμως στην ωριμότητά της δεν μπορεί παρά να είναι ειρωνική, σαρκαστική, σχετικιστική, τραγική. Ίσως οι επικοί τρόποι να ξανακάνουν την εμφάνισή τους στη σκηνή της ιστοριογραφίας όταν φουσκώσουν και πάλι τα πανιά των οραματισμών και το ποτάμι της δικαιοσύνης κυλήσει ορμητικό, όταν οι άνθρωποι πιστέψουν στις δυνάμεις τους και εκφράσουν τη συλλογική σκέψη και δημιουργικότητά τους, όταν κατορθώσουν να λυτρωθούν από το άγος και το άχθος του παρελθόντος, όταν η ουτοπία αρχίσει να θαμποχαράζει.



«Η ιστορία μπορεί να μας βοηθήσει. Μπορεί, επίσης, να είναι πολύ επικίνδυνη. Είναι περισσότερο σώφρον να αντιμετωπίζουμε την ιστορία όχι ως σωρό νεκρών φύλλων ή συλλογή σκονισμένων έργων τέχνης, αλλά ως μικρή λίμνη, μερικές φορές ευεργετική, συχνά θειούχο, που, χωμένη κάτω από το παρόν, διαμορφώνει σιωπηλά τους θεσμούς μας, τον τρόπο που σκεπτόμαστε, το τι μας αρέσει και τι δεν μας αρέσει. Απευθυνόμαστε σε αυτήν [....] για επιβεβαίωση, για να πάρουμε μαθήματα και πληροφορίες. Η επιβεβαίωση, είτε πρόκειται για προσδιορισμό της ταυτότητας ομάδων, για αιτήματα ή για δικαίωση, σχεδόν πάντοτε προκύπτει από τη χρήση του παρελθόντος. [...] Το παρελθόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν για όλα τα πράγματα που θέλουμε να κάνουμε στο παρόν. Κάνουμε κακή χρήση του όταν δημιουργούμε ψέματα για το παρελθόν ή γράφουμε την ιστορία με τρόπο που να παρουσιάζεται μόνο η δική μας άποψη».

Margaret Macmillan, Χρήση και κατάχρηση της ιστορίας, μετάφραση Μίνα Καρδαμίτσα – Ψυχογιού, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2012, 11 [πρώτη έκδοση στην αγγλική γλώσσα 2009]


«Σ’ έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες η ιστοριογραφία μπορεί να κινηθεί προς απρόβλεπτες κατευθύνσεις». Georg Iggers.


«Προχωρήστε και να ξέρετε ότι σ’ ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον θα ανοίξουν και πάλι οι πλατιοί δρόμοι μέσα από τους οποίους θα βαδίσει ο ελεύθερος άνθρωπος για να χτίσει μια καλύτερη κοινωνία». Σαλβαδόρ Αλιέντε.


«Ο θάνατος ταιριάζει στα μουσεία. Σε όλα τα μουσεία, όχι μόνο σ’ ένα Μουσείο Πολέμου. Κάθε έκθεση –πίνακες, γλυπτά, αντικείμενα, μηχανήματα- είναι μια νεκρή φύση και οι άνθρωποι που συνωστίζονται στις αίθουσες, γεμίζοντάς τες και αδειάζοντάς τες σαν σκιές, εξασκούνται στη μελλοντική οριστική διαμονή τους στο μεγάλο Μουσείο της ανθρωπότητας, του κόσμου, όπου ο καθένας είναι μια νεκρή φύση. Πρόσωπα σαν φρούτα που κόπηκαν από το δέντρο και τοποθετήθηκαν γερτά πάνω σ’ ένα πιάτο».

Κλαούντιο Μάγκρις, Υπόθεση αρχείου, μετάφραση-σημειώσεις Άννα Παπασταύρου, Καστανιώτη, Αθήνα 2017, 10


O τίτλος "Der Doppelgänger" στο οικείο lieder δόθηκε από τον Schubert. Στο βιβλίο του Heine's Buch der Lieder (1827) το σχετικό ποίημα είναι άτιτλο, προκαλώντας στο τέλος μια έκπληξη.

Γερμανικό πρωτότυπο

Still ist die Nacht, es ruhen die Gassen,
In diesem Hause wohnte mein Schatz;
Sie hat schon längst die Stadt verlassen,
Doch steht noch das Haus auf demselben Platz.

Da steht auch ein Mensch und starrt in die Höhe,
Und ringt die Hände, vor Schmerzensgewalt;
Mir graust es, wenn ich sein Antlitz sehe, -
Der Mond zeigt mir meine eigne Gestalt.

Du Doppelgänger! du bleicher Geselle!
Was äffst du nach mein Liebesleid,
Das mich gequält auf dieser Stelle,
So manche Nacht, in alter Zeit?



Αγγλική μετάφραση

The night is quiet, the streets are calm,
In this house my beloved once lived:
She has long since left the town,
But the house still stands, here in the same place.

A man stands there also and looks to the sky,
And wrings his hands, overwhelmed by pain:
I am terrified – when I see his face,
The moon shows me my own form!

O you Doppelgänger! you pale comrade!
Why do you ape the pain of my love
Which tormented me upon this spot
So many a night, so long ago?


«Ούτε η αυταπάτη, ούτε η απάτη, ούτε το ψέμα λείπουν από την πανεπιστημιακή και επιστημονική ζωή».


Πιερ Βιντάλ-Νακέ

Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016

Το κόμμα του Orbán κατασκευάζει άγαλμα για αντισημίτες


Tου Gregor Mayer από τη Βουδαπέστη

Mετάφραση Αγαθοκλής Αζέλης

23. Φεβρουαρίου 2016, 16:13 

Το δεξιό λαϊκιστικό κόμμα Fidesz στήνει ένα άγαλμα του György Donáth κοντά στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος, στη Βουδαπέστη

Το δεξιό λαϊκιστικό ουγγρικό κόμμα Fidesz κατασκευάζει ένα μνημείο για τον φλογερό αντισημίτη από την εποχή του Horthy σε απόσταση λίγων μόλις μέτρων από το Μουσείο του Ολοκαυτώματος, στη Βουδαπέστη. Το άγαλμα του György Donáth θα αποκαλυφθεί την Τετάρτη από τον αντιπρόεδρο του Fidesz Gergely Gulyás, έγραφε την Τρίτη η ιστοσελίδα της διοίκησης της συνοικίας Ferencváros της Βουδαπέστης, στην οποία πλειοψηφεί το Fidesz. Ο Donáth υπήρξε από το 1939 έως το 1944 ως βουλευτής φλογερός υποστηρικτής των ουγγρικών νόμων για τους Εβραίους, οι οποίοι είναι ανάλογοι με τους ρατσιστικούς νόμους της Νυρεμβέργης. Επιπλέον διακρίθηκε ως διοργανωτής μαζικών αντισημιτικών οργανώσεων, ο οποίος ανέγραψε στη σημαία του τον «κοινωνικό αγώνα ενάντια στις ξένες φυλές». Ο Donáth καταδικάστηκε σε θάνατο το 1947 από την κομμουνιστική δικαιοσύνη με ψευδές κατηγορητήριο και εκτελέστηκε. Ο ρόλος του ως ιδεολόγος διώκτης Εβραίων δεν αποτέλεσε αντικείμενο αυτής της εικονικής δίκης. 


Η Ουγγαρία του Horthy: Θύμα ή σύμμαχος του Χίτλερ

Στο τέλος της εποχής του Horthy οι ουγγρικές αρχές είχαν μεταφέρει μισό εκατομμύριο Εβραίους στο Άουσβιτς, από τους οποίους το μεγαλύτερο μέρος δολοφονήθηκε στους θαλάμους αερίων. Ο κυβέρνηση του ευρισκόμενου στην εξουσία από το 2010 Viktor Orbán αρνείται επίμονα την ευθύνη που φέρει η Ουγγαρία για το Ολοκαύτωμα των Ούγγρων Εβραίων. Αντιθέτως ένα μνημείο στην πλατεία Szabadság της Βουδαπέστης παριστάνει την Ουγγαρία σαν «αθώο θύμα» των Γερμανών. Στην πραγματικότητα όμως ο αυταρχικός δεξιός «Αντιβασιλέας» Miklós Horthy, ο οποίος ηγεμόνευε από το 1919 έως το 1944, ήταν μέχρι τέλους σύμμαχος του Αδόλφου Χίτλερ.


Δεν είναι το πρώτο μνημείο αυτού του είδους

Στα τέλη κιόλας του 2015 οι οπαδοί του Fidesz ήθελαν να δημιουργήσουν ένα μνημείο για τον αντισημίτη Bálint Hóman (1885–1951) με δαπάνη του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Ο ιστορικός και υπουργός, ένας από τους αρχιτέκτονες των εβραϊκών νόμων, υπηρέτησε μετά την παραίτηση του Horthy τους φασίστες του κόμματος των Σταυρωτών Βελών (Ουγγαριστών), οι οποίοι κυβέρνησαν με ανοιχτή τρομοκρατία. Η τοποθέτηση του μνημείου στο Székesfehérvár ματαιώθηκε μετά την παρέμβαση απεσταλμένων του προέδρου των Η.Π.Α. Μπαράκ Ομπάμα στον Orbán. Στο πρόσωπο του György Donáth το Fidesz βρήκε μια μορφή η οποία –τουλάχιστον μέχρι τώρα- μπορεί να τοποθετηθεί σε βάθρο υπό τον έλεγχο της διεθνούς προσοχής. Ο ιστορικός Krisztián Ungváry υπενθυμίζει ότι στην ιστορία της ουγγρικής δεξιάς υπήρξαν και εντελώς αξιοπρεπείς προσωπικότητες. «Όμως η κυβέρνηση αγιοποιεί παραδόξως μόνον εκείνους, οι οποίοι υποστήριζαν ρατσιστικές θεωρίες», υποστήριξε ο Ungváry στη διαδικτυακή πύλη 444.hu.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου