Σ΄ ένα κόσμο χωρίς μαγεία, χωρίς πίστη, χωρίς ελπίδα, χωρίς θεό και μοναδική αλήθεια, σε ένα κόσμο χαώδη και κατακερματισμένο, πώς μπορεί η ιστορία να είναι ή να φαντάζει επική; Ούτε και να καμώνεται μπορεί. Στη νεότητά της η ιστορία υπήρξε επική. Τώρα όμως στην ωριμότητά της δεν μπορεί παρά να είναι ειρωνική, σαρκαστική, σχετικιστική, τραγική. Ίσως οι επικοί τρόποι να ξανακάνουν την εμφάνισή τους στη σκηνή της ιστοριογραφίας όταν φουσκώσουν και πάλι τα πανιά των οραματισμών και το ποτάμι της δικαιοσύνης κυλήσει ορμητικό, όταν οι άνθρωποι πιστέψουν στις δυνάμεις τους και εκφράσουν τη συλλογική σκέψη και δημιουργικότητά τους, όταν κατορθώσουν να λυτρωθούν από το άγος και το άχθος του παρελθόντος, όταν η ουτοπία αρχίσει να θαμποχαράζει.



«Η ιστορία μπορεί να μας βοηθήσει. Μπορεί, επίσης, να είναι πολύ επικίνδυνη. Είναι περισσότερο σώφρον να αντιμετωπίζουμε την ιστορία όχι ως σωρό νεκρών φύλλων ή συλλογή σκονισμένων έργων τέχνης, αλλά ως μικρή λίμνη, μερικές φορές ευεργετική, συχνά θειούχο, που, χωμένη κάτω από το παρόν, διαμορφώνει σιωπηλά τους θεσμούς μας, τον τρόπο που σκεπτόμαστε, το τι μας αρέσει και τι δεν μας αρέσει. Απευθυνόμαστε σε αυτήν [....] για επιβεβαίωση, για να πάρουμε μαθήματα και πληροφορίες. Η επιβεβαίωση, είτε πρόκειται για προσδιορισμό της ταυτότητας ομάδων, για αιτήματα ή για δικαίωση, σχεδόν πάντοτε προκύπτει από τη χρήση του παρελθόντος. [...] Το παρελθόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σχεδόν για όλα τα πράγματα που θέλουμε να κάνουμε στο παρόν. Κάνουμε κακή χρήση του όταν δημιουργούμε ψέματα για το παρελθόν ή γράφουμε την ιστορία με τρόπο που να παρουσιάζεται μόνο η δική μας άποψη».

Margaret Macmillan, Χρήση και κατάχρηση της ιστορίας, μετάφραση Μίνα Καρδαμίτσα – Ψυχογιού, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2012, 11 [πρώτη έκδοση στην αγγλική γλώσσα 2009]


«Σ’ έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες η ιστοριογραφία μπορεί να κινηθεί προς απρόβλεπτες κατευθύνσεις». Georg Iggers.


«Προχωρήστε και να ξέρετε ότι σ’ ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον θα ανοίξουν και πάλι οι πλατιοί δρόμοι μέσα από τους οποίους θα βαδίσει ο ελεύθερος άνθρωπος για να χτίσει μια καλύτερη κοινωνία». Σαλβαδόρ Αλιέντε.


«Ο θάνατος ταιριάζει στα μουσεία. Σε όλα τα μουσεία, όχι μόνο σ’ ένα Μουσείο Πολέμου. Κάθε έκθεση –πίνακες, γλυπτά, αντικείμενα, μηχανήματα- είναι μια νεκρή φύση και οι άνθρωποι που συνωστίζονται στις αίθουσες, γεμίζοντάς τες και αδειάζοντάς τες σαν σκιές, εξασκούνται στη μελλοντική οριστική διαμονή τους στο μεγάλο Μουσείο της ανθρωπότητας, του κόσμου, όπου ο καθένας είναι μια νεκρή φύση. Πρόσωπα σαν φρούτα που κόπηκαν από το δέντρο και τοποθετήθηκαν γερτά πάνω σ’ ένα πιάτο».

Κλαούντιο Μάγκρις, Υπόθεση αρχείου, μετάφραση-σημειώσεις Άννα Παπασταύρου, Καστανιώτη, Αθήνα 2017, 10


O τίτλος "Der Doppelgänger" στο οικείο lieder δόθηκε από τον Schubert. Στο βιβλίο του Heine's Buch der Lieder (1827) το σχετικό ποίημα είναι άτιτλο, προκαλώντας στο τέλος μια έκπληξη.

Γερμανικό πρωτότυπο

Still ist die Nacht, es ruhen die Gassen,
In diesem Hause wohnte mein Schatz;
Sie hat schon längst die Stadt verlassen,
Doch steht noch das Haus auf demselben Platz.

Da steht auch ein Mensch und starrt in die Höhe,
Und ringt die Hände, vor Schmerzensgewalt;
Mir graust es, wenn ich sein Antlitz sehe, -
Der Mond zeigt mir meine eigne Gestalt.

Du Doppelgänger! du bleicher Geselle!
Was äffst du nach mein Liebesleid,
Das mich gequält auf dieser Stelle,
So manche Nacht, in alter Zeit?



Αγγλική μετάφραση

The night is quiet, the streets are calm,
In this house my beloved once lived:
She has long since left the town,
But the house still stands, here in the same place.

A man stands there also and looks to the sky,
And wrings his hands, overwhelmed by pain:
I am terrified – when I see his face,
The moon shows me my own form!

O you Doppelgänger! you pale comrade!
Why do you ape the pain of my love
Which tormented me upon this spot
So many a night, so long ago?


«Ούτε η αυταπάτη, ούτε η απάτη, ούτε το ψέμα λείπουν από την πανεπιστημιακή και επιστημονική ζωή».


Πιερ Βιντάλ-Νακέ

Τρίτη 28 Αυγούστου 2012

Βιβλιογραφία: κοινωνική, πολιτισμική και διανοητική ιστορία


Βιβλιογραφία: κοινωνική, πολιτισμική και διανοητική ιστορία

Offenstadt Nicolas, Dufaud Gregory, Mazurel Herve (επιμ.), Οι λέξεις του ιστορικού. Έννοιες-κλειδιά στη μελέτη της Ιστορίας, μετάφραση Κωστής Γκότσινας, Κέδρος, Αθήνα 2007.

Αρώνη-Τσίχλη Καίτη, Ιστορικές σχολές και μέθοδοι. Εισαγωγή στην ευρωπαϊκή ιστοριογραφία, Παπαζήση, Αθήνα 2008.

Berlin Isaiah, Το στρεβλό υλικό της ανθρωπότητας. Δοκίμια ιστορίας των ιδεών, επιμέλεια Henry Hardy, μετάφραση Γιώργος Μερτίκας, επιμέλεια Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος, Κριτική, Αθήνα 2004.

Chartier Roger, LaCapra Dominique, White Hayden, Διανοητική ιστορία. Όψεις μιας σύγχρονης συζήτησης, εισαγωγή Έφη Γαζή, μετάφραση Έφη Γαζή, Έλσα Κοντογιώργη, Γιώργος Κόκκινος, Ε.Μ.Ν.Ε-Μνήμων, Αθήνα 1998.

Burke Peter, Τι είναι πολιτισμική ιστορία;, εισαγωγή-μετάφραση Σπύρος Σηφακάκης, Μεταίχμιο, Αθήνα 2009.

Burke Peter, Αυτοψία. Οι χρήσεις των εικόνων ως ιστορικών μαρτυριών, μετάφραση Αντρέας Π. Ανδρέου, Μεταίχμιο, Αθήνα 

Σφοίνη Αλεξάνδρα (εισαγωγή-επιμέλεια), Ιστορία των εννοιών. Διαδρομές της ευρωπαϊκής ιστοριογραφίας, Ε.Μ.Ν.Ε.-Μνήμων, Αθήνα 2006.

Yerxa Donald (ed.), Recent Themes in Historical Thinking. Historians in Conversation, The University of South Carolina Press, 2008.

Skinner Quentin (επιμ.), Μετά τον εμπειρισμό. Φιλοσοφία και σύγχρονες θεωρητικές αναζητήσεις στις επιστήμες του ανθρώπου, μετάφραση Χρήστος Μαρσέλλος και Κωνσταντίνος Χατζής, επιστημονική επιμέλεια και σχόλια Κωνσταντίνος Χατζής, Κάτοπτρο, Αθήνα 2006.

Haddock Bruce, Ιστορία της πολιτικής σκέψης. Από το 1789 μέχρι σήμερα, μετάφραση Βασίλης Φροσυνός, επιμέλεια Γιώργος Λαμπράκος, Πατάκη, Αθήνα 2009.

Tilly Charles, Κοινωνικά κινήματα 1768-2004, μετάφραση Θανάσης Τσακίρης, επιμέλεια Χρήστος Μήτσης, Σαββάλας, Αθήνα 2007.

Lallement Michel, Ιστορία των κοινωνιολογικών ιδεών, μετάφραση Μπάμπης Λυκούδης, Μεταίχμιο, Αθήνα 2004.

Cannadine David (επιμ.), Τι είναι ιστορία σήμερα; , μετάφραση Κώστας Αθανασίου, νήσος, Αθήνα 2007.

Poster Mark, Cultural History+Postmodernity. Disciplinary Readings and Challenges, Columbia University Press, New York 1997.

Clark Elizabeth, History, Theory, Text. Historians and the Linguistic Turn, Harvard University Press, Cambridge and London 2004.

Eley Geoff, A Crooked Line. From Cultural History to the History of Society, The University of Michigan Press, Am Arbor 2008.

Evans Richard, Για την υπεράσπιση της ιστορίας, μετάφραση Λυδία Παπαδάκη, εισαγωγή Σεραφείμ Σεφεριάδης, Σαββάλας, Αθήνα 2009.

Sternhell Zeev, Ο Αντι-Διαφωτισμός. Από τον 18ο αιώνα ως τον Ψυχρό Πόλεμο, μετάφραση Άννα Καρακατσούλη, επιμέλεια Αλέξανδρος Κιούπκιολης, Πόλις, Αθήνα 2009.

Γκαίυ Πήτερ, Η πνευματική ζωή στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης (Γερμανία 1919-1933), μετάφραση Βασίλης Τομανάς, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2010.

Griffin Roger, Modernism and Fascism. The Sense of a Beginning under Mussolini and Hitler, Palgrave-Macmillan, 2007.

Γαγανάκης Κώστας, Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα 1999.

Stuart-Hughes H. Συνείδηση και κοινωνία. Ο αναπροσανατολισμός της ευρωπαϊκής κοινωνικής σκέψης 1890-1930, μετάφραση Αριστέα Παρίση, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα 2002.

Wiesner-Hanks Merry E., Πρώιμη Νεότερη Ευρώπη 1450-1789, μετάφραση Ελένη Καλογιάννη, επιμέλεια-διορθώσεις Αρετή Μπουκάλα, επιμέλεια-ευρετήριο Κατερίνα Κορώνη, Ξιφαράς Εκδόσεις, Αθήνα 2008.

Figes Orlando, Ο χορός της Νατάσας. Μια πολιτιστική ιστορία της Ρωσίας, τόμος Α’: Από τον Μεγάλο Πέτρο στον Τολστόϊ, τόμος Β’: Από τον Ντοστογιέφσκι στην Ε.Σ.Σ.Δ, μετάφραση Χρήστος Οικονόμου, φιλολογική επιμέλεια Γιώργος Μπλάνας, Ηλέκτρα/Πολιτισμοί, Αθήνα 2006.

Gross David, Τα ερείπια του παρελθόντος. Παράδοση και κριτική της νεωτερικότητας, μετάφραση Κωνσταντίνος Γεώρμας, επιμέλεια Γεώργιος Μερτίκας, Πατάκη, Αθήνα 2003.

Wolin Richard, Η γοητεία του ανορθολογισμού. Το ειδύλλιο της διανόησης με τον φασισμό. Από τον Νίτσε στον μεταμοντερνισμό, μετάφραση Μαρία Φιλιππακοπούλου, θεώρηση μετάφρασης-επιμέλεια Δήμητρα Τουλάτου, Πόλις, Αθήνα 2007.

Rioux Jean-Pierre, Sirinelli Jean-Francois (επιμ.), Pour une histoire culturelle, Seuil, Paris 1997.


Charle Christophe, Les intellectuels en Europe au XIXe siècle. Essai d’histoire comparee, Seuil, Paris 1996.

Loevy Michael, Redemption et utopie. Le judaisme libertaire en Europe centrale, PUF, Paris 1988.

Loevy Michael-Sayre Robert, Revolte et melancolie. Le romantisme a contre-courant de la modernite, Payot, Paris 1992. [Ελληνική έκδοση: Εναλλακτικές εκδόσεις]

Palmer Bryan, Κουλτούρες της νύχτας. Νυχτερινές περιηγήσεις στις ιστορίες παράβασης από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα, μετάφραση Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, Σαββάλας, Αθήνα 2006,

Λεοντή Άρτεμις, Τοπογραφίες ελληνισμού. Χαρτογραφώντας την πατρίδα, μετάφραση Παναγιώτης Στογιάννος, επιμέλεια Μαρία Κυρτζάκη, επιμέλεια πηγών-ευρετηρίου Κατερίνα Σχινά, Scripta, Αθήνα 1998.

Καγιαλής Τάκης, Η επιθυμία για το Μοντέρνο. Δεσμεύσεις και αξιώσεις της λογοτεχνικής διανόησης στην Ελλάδα του 1930, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2007.

Heywood Andrew, Πολιτικές ιδεολογίες, πρόλογος-επιμέλεια Νίκος Μαραντζίδης, μετάφραση Χαρίδημος Κουτρής, Επίκεντρο, Αθήνα 2007.

Παπαδημητρίου Ζήσης, Ο ευρωπαϊκός ρατσισμός. Εισαγωγή στο φυλετικό μίσος. Ιστορική, κοινωνιολογική και πολιτική μελέτη, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000.

Μακ Χέϊρτ, Στην Ευρώπη. Ταξίδια στον 20ό αιώνα, μετάφραση Ινώ βαν Ντάϊκ-Μπαλτά, Μεταίχμιο, Αθήνα 2008.

Laquer Walter, Europe in Our Time. A History 1945-1992, Penguin Books, London 1993.

Laqueur Thomas, Κατασκευάζοντας το φύλο. Σώμα και κοινωνικό φύλο από τους αρχαίους Έλληνες έως τον Φρόιντ, μετάφραση Πελαγία Μαρκέτου, πρόλογος Κώστας Γιαννακόπουλος, Πολύτροπον, Αθήνα 2003.

Bryson Valerie, Φεμινιστική πολιτική θεωρία, μετάφραση Ελεάννα Πανάγου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2005.

Muchembled Robert, Ο οργασμός και η Δύση. Ιστορία της σαρκικής απόλαυσης από τον 16ο αιώνα ως την εποχή μας, μετάφραση Πελαγία Μαρκέτου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2007.

Sontag Susan, Παρατηρώντας τον πόνο των άλλων, μετάφραση Σεραφείμ Βελέντζας, Scripta, Αθήνα 2003.

Κατσάπης Κώστας, Ήχοι και απόηχοι. Κοινωνική ιστορία του ροκ εν ρολ φαινομένου στην Ελλάδα, 1956-1967, Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς – Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Αθήνα 2007.

Μπέργκμαν Ίνγκμαρ, Ο μαγικός φανός. Αυτοβιογραφία, μετάφραση Γρηγόρης Κονδύλης, Ποταμός, Αθήνα 2010.

Κρητικός Γιώργος, Έθνος και χώρος. Προσεγγίσεις στην ιστορική γεωγραφία της σύγχρονης Ευρώπης, Μεταίχμιο, Αθήνα 2008.

Κόκκινος Γιώργος, Πρίσματα Ευρωπαϊκής ιστορίας. Οι αντινομίες της ευρωπαϊκής πολιτικής σκέψης και κουλτούρας και η ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, Μεταίχμιο, Αθήνα 2007.

Κόκκινος Γιώργος, Συμβολικοί πόλεμοι για την ιστορία και την κουλτούρα. Το παράδειγμα της σχολικής ιστορίας στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, Μεταίχμιο, Αθήνα 2006.

Κόκκινος Γιώργος, Από την Ιστορία στις ιστορίες. Προσεγγίσεις στην ιστορία της ιστοριογραφίας, την επιστημολογία και τη διδακτική της ιστορίας, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1998.     
Αναρτήθηκε από στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)